پیش بینی بازار سرمایه/«حقیقی‌ها» بازمی‌گردند؟

به گزارش صدای بورس از وقتی بورس در دست‌انداز تصمیم‌گیری‌های نابخردانه مسئولان کشور افتاد، هم رنگ از رخسارش پرید و هم حال و روزش فرق کرد. تا جایی که دیگر نه از آن هیاهو و شور گذشته خبری هست و نه از بروبیای حقیقی‌ها. حقیقی‌هایی که دیگر به دلیل بی‌اعتمادی حتی نای خیره شدن به تابلوی بورس را ندارند چه برسد به اینکه بخواهند سرمایه‌های کوچک و بزرگشان را وارد بازار پر التهاب سرمایه کنند.

آمارها هم این را تائید می‌کند و از خروج پول حقیقی‌ها در سال‌های گذشته به ویژه پارسال و امسال خبرمی‌دهد. آمارهایی که از وضعیت نابسامان بورس می‌گوید و اینکه از مهر سال گذشته تا ۲۹ مرداد امسال نزدیک به ۵۴ همت پول حقیقی از بازار سرمایه خارج شده است و از نگاه فعالان بازار این شرایط تا مشخص شدن برجام و سیاست‌گذاری مسئولان ادامه‌دار خواهد بود. آمارها گویای این واقعیت است که در مرداد ۱۴۰۰، هزار و ۱۹۰ میلیارد تومان و در شهریور ۱۴۰۰ هم ۹ هزار و ۵۸۱ میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شده است.
همچنین از مهر سال گذشته تا ۲۹ مرداد امسال بیشترین و کمترین خروج پول حقیقی از بازار سرمایه مربوط به ماه‌های خرداد و فروردین بوده است. به‌طوری‌که در خرداد ماه امسال ۸ هزار و ۳۶۶ میلیارد تومان و در فروردین ماه امسال ۷۱۹ میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شده است. اما به طور کلی در این بازه زمانی نزدیک به ۵۴ همت نقدینگی از بازار خارج شده است.
همچنین آمارها نشان می‌دهد، در فروردین ماه ۱۴۰۱ که کمترین نقدینگی از بازار خارج شد، بازده شاخص کل بورس ۱۰.۶ درصد و شاخص هم‌وزن ۱۵.۳ درصد بوده است. اما در خرداد ماه که بیشترین پول حقیقی از بازار خارج شده، بازده شاخص کل بورس ۲.۵- درصد و شاخص هم‌وزن ۳.۸- درصد بوده است. آمارها گویای این است که روند شاخص کل بورس و شاخص هم‌وزن با خروج پول حقیقی از بازار همگام بوده است به طوری‌که در زمان‌هایی که کمترین پول حقیقی از بازار خارج شده، شاخص رشد داشته است اما در مقابل زمان‌هایی که پول حقیقی بیشتری از بازار خارج شده، شاخص افت کرده است. با این وجود آنچه این روزها تبدیل به نوعی دلگرمی برای سهامداران و حقیقی‌ها شده، امضای برجام است. حال باید دید با امضای برجام آیا اعتماد از دست رفته به این بازار باز می‌گردد و بورس بار دیگر لبخند سبزش را به سهامداران نشان خواهد داد یا همچنان بر قرمزی خود پافشاری می‌کند؟

بیشتر بخوانید: متغیرهای فعلی درون زا و برون زا در افت و خیز بورس کدامند؟

بی‌اعتمادی؛ نشانه‌ مهم خروج پول حقیقی از بازار
حامد فقرایی، تحلیلگر بازارهای مالی با تاکید بر اینکه بازار سرمایه کشور پس از رویدادهای سال ۱۳۹۹ و ریزشی که روی داد، دچار یک بی‌اعتمادی از سوی سرمایه‌گذاران شده است، گفت: در طول مهر ماه سال گذشته تا روز ۲۹ مرداد ۱۴۰۱ حدود ۵۳.۸ همت (هزار میلیارد تومان) پول حقیقی از بازار سرمایه خارج شده که نشان‌دهنده میانگین ماهانه حدود ۵ همت است.

او اضافه کرد: مقایسه روند بازده شاخص کل و شاخص کل هم وزن با روند خروج پول از بازار سرمایه نشان می‌دهد هر زمان که از روند خروج پول حقیقی در بازار سرمایه کاسته شده، همراه با رشد شاخص کل و هم‌وزن بوده است. البته برای قضاوت این موضوع باید ببینیم روند شاخص متاثر از روند ورود و خروج پول حقیقی بوده یا بالعکس که نیاز به مشاهدات بیشتر و انجام مطالعات اقتصادسنجی است.
فقرایی درباره تاثیر برجام بر بازار سرمایه نیز توضیح داد: برای پاسخ به این سئوال باید اول دید اثر اتفاقی مانند برجام بر بازار سرمایه چه خواهد بود. به نظر می‌آید در صورت امضای برجام باید شاهد کاهش قیمت دلار تا محدوده حدود ۲۶ تا ۲۷ هزار تومان باشیم و در صورتی که بیش از این مقدار کاهش را شاهد باشیم، انتظار می‌رود با توجه به ارزش ذاتی ارزی مانند دلار، مجددا تقاضا به سمت این بازار رفته و قیمت‌ها به ارقام عنوان شده باز گردد. بنابراین بهتر است برای ارزندگی بازار سرمایه، مبنای ارز را در همین حدود در نظر بگیریم. او همچنین گفت: زمانی اعتماد به بازار سرمایه برمی‌گردد که روند نوسان قیمت اوراق بهادار در این بازار، با روند تحولات موثر بر بازار سرمایه هم‌خوانی داشته باشد و برآیند نوسانات نیز برای حداقل میان‌مدت به سمت صعود در حرکت باشد. البته باید اشاره کرد که این صعود نه به معنای آن چیزی که در سال ۱۳۹۹ تجربه شد، بلکه به میزانی است که همگام با فاکتورهایی مانند تورم و نرخ ارز و سودآوری شرکت‌ها در یک راستا و مشابه باشد.
فقرایی این نکته را هم اضافه کرد: البته فارغ از اثر برجام بر بازار سرمایه، لازم است که اثرات اتفاقات و رویدادهای اقتصادی روی داده در جهان و اثر آن بر بازار سرمایه را نیز مورد بررسی قرار داد. در حال حاضر با توجه به وضعیت اقتصادی و رکودی که مشاهده می‌شود، افت قیمت محصولات کامودیتی‌ها را شاهد هستیم و این افت می‌تواند موجب افت سودآوری (دلاری) در شرکت‌های کامودیتی محور شود و در صورتی که نرخ ارز نیز پایدار بوده یا کاهش یابد، قطعا بازار سرمایه شرکت‌های کامودیتی محور، چندان جذابیتی نخواهد داشت. اما امضای برجام می‌تواند باعث کاهش هزینه‌های انتقال و تخفیفات اعطایی به خریداران محصولات چنین شرکت‌هایی شود که خود بخشی از کاهش درآمد گفته شده را می‌تواند جبران کند. اما به طور کلی این روزهای بازار سرمایه به نحوی است که نمی‌توان گفت که آیا اثرات برجام برای فعالان بازار سرمایه مثبت ارزیابی می‌شود یا منفی.

برجام؛ عامل برگشت پول خرد به بازار

علی اکبر امین تفرشی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری پارس آریان با بیان‌ اینکه خروج پول حقیقی‌ از بازار چندین مولفه دارد، گفت: برجام یکی از موثرترین دلایلی است که اگر به سرانجام برسد، می‌تواند عامل برگشت پول خرد به بازار باشد.
او اضافه کرد: علاوه بر ریسک‌های سیستماتیک مثل برجام موارد مهم دیگری نیز تاثیرگذار هستند که از جمله مهمترین آنها موضوع پیش‌بینی پذیر بودن عوامل اساسی در اقتصاد کلان کشور است. به‌عنوان مثال، در عالم واقع سرمایه‌گذاری زمانی در کشور توسعه پیدا می‌کند که اقتصاد قابل پیش‌بینی باشد. این درحالی است که هم‌اکنون تصمیماتی که در اقتصاد کلان کشور گرفته می‌شود، قابلیت پیش‌بینی ندارند.
به‌عنوان مثال، نمی‌توان پیش‌بینی کرد در شش ماه یا یک سال آینده چه اتفاقات و تغییراتی در اقتصاد کلان کشور رخ خواهد داد؟ نرخ خوراک پتروشیمی‌ها در ۵ سال آینده با چه فرمولی قیمت‌گذاری می‌شود؟ دولت چگونه قرار است نرخ ارز و تورم را مدیریت کند؟ آیا بعد از برجام فرصت یکسان‌سازی نرخ ارز و کنترل تورم فراهم می‌شود؟ آیا اجازه صادرات آزاد کالاها داده خواهد شد و قیمت‌گذاری دستوری حذف می‌شود یا خیر؟ در چنین شرایطی با وجود ارزندگی سهام و کسب‌وکارهای فعال در بورس، اعتماد سرمایه‌گذار و سهامدار برای سرمایه‌گذاری از بین می‌رود.
امین تفرشی با اشاره به اینکه عوامل متعددی در بی‌اعتمادی سهامداران به بازار دخیل بوده است، تاکید کرد: برای بازگشت اعتماد به بازار سرمایه، هر چند امضای توافقنامه برجام یکی از مهمترین عوامل می‌تواند باشد اما طبیعتا وقتی‌فضای سیاسی و بین‌المللی کشور آرامش پیدا کند، زمینه برای برگشت اعتماد به بازار فراهم خواهد شد، ولی این به تنهایی کافی نیست و همانطور که اشاره شد همزمان اقدامات و تصمیم‌های مهم دیگری نیز بایداتخاذ و اجرا شود، تا بازار به تدریج اعتماد از دست رفته را دوباره
به دست آورد.

• ارمغان جوادنیا - روزنامه‌نگار